وارد کننده شیر پروانه ای چدنی دیسک 316 -pn16 هانیکو

شیرهای پروانه ای در تمامی سایز ها هم به صورت دستی و هم خودکار (در اصطلاح شیر برقی یا موتورایز ولو هم گفته می شود) موجود می باشند، اما در طراحی انواع آن با عملگر دستی و در سایزهای بالاتر از 8 اینچ به دلیل حالت نصب و ابعاد بزرگتر شیر پروانه ای، از یک گیربکس مکانیکی در بین عملگر دستی (فلکه شیر) و دیسک یا مجرابند آن استفاده می شود. طرز کار گیربکس مکانیکی به این صورت است که از طریق شافت متصل به دیسک، نیروی وارد شده از طرف فلکه را به دیسک انتقال داده و باعث سرعت در باز و بسته شدن دیسک می شود. از آنجایی که طراحی دیسک به گونه ای است که دقیقا در مرکز شیر قرار دارد، برای باز یا بسته شدن به گشتاور کمتری نیاز دارد. به این معنی که تنها با چرخاندن فلکه به مقدار 90 درجه، دیسک از حالت بسته به حالت باز و بالعکس تغییر شکل می دهد.

از ویژگی های ولو پروانه ای می توان به سبکی وزن، کنترل آسان و افزایش سرعت جریان سیال در زمان کوتاه و در هنگامی که شیر در حال باز شدن است، اشاره کرد. شیر های پروانه ای در دسته شیرهای دو طرفه قرار می گیرند. در مواردی که باز و بسته شدن سریع باترفلای ولو مد نظر است، می توان از نوع با عملگر پنوماتیک و یا عملگر برقی استفاده کرد و در صورتی که بخواهیم سیال را کنترل کنیم، از نوع دارای عملگر پنوماتیک با سوییچ باکس و شیر برقی (4 تا 20 میلی آمپر) به همراه PLC می توان استفاده کرد که در این نوع، زمان باز و بسته شدن شیر سریع تر از نوع عملگر برقی خواهد بود.

شیر های پروانه ای، به واسطه عملکرد آسان و راحتی که دارند، از پرکاربرد ترین شیر های قطع و وصل و یا کنترل سیال محسوب می شوند. شیر پروانه ای به عنوان شیر (¼) دور طبقه بندی می شود. این شیر مانند یک شیر توپی برای بسته شدن و توقف رسانه، سریع عمل می کند، اما برخلاف شیر توپی، شیر پروانه ای می تواند به صورت تدریجی باز و بسته شود. این تفاوت به این معنی است که دیسک همیشه در مسیر جریان وجود دارد و باعث افت فشار جریان سیال می شود.

دیسک این شیر اصولا در مرکز لوله نصب می شود. حرکت دیسک توسط یک ساقه/ شفت وارد شده از طریق دیسک و یک محرک که در خارج از شیر قرار دارد کنترل می شود. چرخاندن محرک، دیسک را عمود یا موازی با جریان قرار می دهد. جنس بدنه شیر های پروانه ای معمولا از چدن انعطاف پذیر با پوشش پودری اپوکسی در سطوح داخلی و خارجی است. شیر پروانه ای چدنی از پرمصرف ترین نوع این شیرآلات است. لازم به ذکر است این شیرآلات به ترتیب مصرف با جنس بدنه پلیمری، فولادی و استیل نیز موجود می باشد. این شیر ها معمولاً با چرخ دستی، شیر فلکه یا محرک خودکار یا ترکیبی از آنها بر اساس نیاز های کاربردی خاص و مشخصات فنی کار می کنند.