رگولاتور چیستکلمه رگولاتور (regulator) از فعل (regulate) به معنای تنظیم کردن گرفته شده و خود واژه رگولاتور به معنای تنظیم کننده است. رگولاتور ولتاژ قطعه‌ای است که در ساخت مدارات الکترونیکی کاربردهای فراوانی دارد، در حقیقت رگولاتورهای الکترونیکی، نوعی از نیمه رسانا‌ها هستند که برای تنظیم ولتاژ طراحی شده اند. در مدار های الکتریکی وظیفه تامین انرژی مورد نیاز مدارات الکتریکی به عهده منابع تغذیه می باشد. برق مورد نیاز مدارات الکتریکی از نوع برق DC است که توسط منابع تغذیه از برق شهر که از نوع AC است، تبدیل می شود.ولی تبدیل این برق از AC به DC همواره کاملا ایده آل نبوده و کمی نویز در خروجی های آن مشاهده می شود.
رگولاتور فشار گاز به‌عنوان وسیله اصلی و اولیه در تأمین مداوم و ایمن گاز با فشار مناسب نقش عمده‌ای دارد. خطرات بیشماری در ارتباط با گازهای مختلف وجود دارد که با استفاده از تجهیزات مختلف می توان تا حدود زیادی این خطرات را کاهش داد. رگولاتور یکی از این وسایل است. تنظیم کننده فشار در بسیاری از کاربردهای رایج در خانه و صنعتی یافت می شود. رگولاتور صنعتی در موارد صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد و در مصارف خانگی از رگولاتورهای خانگی استفاده می شود. هنگامی که شما در حال استفاده از یک وسیله گرمازا هستید، در حال استفاده از یک تنظیم کننده گاز نیز خواهید بود.
این دستگاه، هنگام گازرسانی به تأسیسات عمل کرده و سبب رسیدن گاز به قسمت‌های مختلف با فشار مناسب میگردد. این دستگاه یکی از مهمترین اجزای سیستم گازرسانی محسوب می‌شود و می‌توان آن را به‌منزله قلب تأسیسات گازرسانی دانست.
هر رگولاتور ازنظر کیفیت عملکردی دارای سه جزء اصلی است :
۱- جزء اندازه‌گیری فشار یا جزء احساس کننده که فشار خروجی را اندازه‌گیری و پیمانه میکند.
۲- جزء محدودکننده جریان که نوعی شیر محسوب می‌شود و وظیفه کاهش یا افزایش دبی جریان را بر عهده دارد.
۳- جزء بارگذار که در پاسخ به قسمت اندازه‌گیری باید قسمت محدودکننده جریان را باز و بسته کند و فشار خروجی را در حدود تعیین‌شده ، ثابت نگه دارد.
ازنظر عملکردی، رگولاتورهای تولیدی شرکت کنترل گاز اکباتان در گروه رگولاتورهای عملکرد مستقیم قرار دارند.
وظیفه ایجاد تعادل در فشار گاز ورودی را انجام می دهند ولی اگر فشار گاز ورودی به موتورخانه ای که از مشعل های صنعتی در آن استفاده شده ۱۵ پوند یا بیشتر باشد باید از رگولاتور گاز که وظیفه آن کاهش فشار گاز ورودی به مشعل است استفاده گردد. تنظیم فشار خروجی خط لوله و همچنین ثابت نگه داشتن آن است و محل قرار گیری آن قبل از کنتور گاز شهری نصب شده در منزل مسکونی یا مجتمع تجاری است. رگولاتورهای گاز در طیف گسترده ای از اندازه و تنظیمات متفاوت قابل استفاده بوده اما همگی دارای عملکرد یکسانی هستند.
رگولاتورها با توجه به سرعتی که گاز به دستگاه منتقل می کنند گروه بندی می شوند اما از نظر شکل و اندازه بسیار متفاوت هستند. عنصر محدود کننده معمولا” یک شیر است که مقادیر مختلف جریان را امکان پذیر می سازد. از جمله آنها می توان به شیر سوزنی ، شیر پروانه ای ، پاپت ولو و … اشاره کرد.
• عنصر اعمال نیرو ، بخشی است که نیروی محرکه لازم جهت اعمال به بخش محدود کننده را تامین می کند. این نیرو می تواند بوسیله فنر ، نیروی وزن ، محرک پیستونی یا دیافراگمی همراه با فنر باشد
. • عنصر اندازه گیری وظیفه کنترل برابری جریان خروجی و ورودی را داراست. این عمل بوسیله یک دیافراگم صورت میگیرد. فشار کاری انواع رگلاتور گاز خانگی 15 پوند تا 60 پوند ( 1 تا 4 بار ) – انواع رگلاتور گاز 6 متر مکعب تا رگلاتور گاز 500 مترمکعب در ساعت موجود است. بدنه اصلی این رگولاتور،در برابر خوردگی مقاوم و از فولاد مناسب با پوشش گالوانیزه و یا کادمیوم پیچ ها و فنر ها همگی از جنس فولاد ضد زنگ بوده و در برابر خوردگی مقاوم تنظیم فشار خروجی رگولاتور ، آسان و با مهره تنظیم پایلوت تنظیم قطع کننده در فشار بالا و پایین ساده با مهره تنظیم است فشار طراحی آن 720 psi در نظر گرفته شد
1. فشار گاز ورودی از شبکه گاز رسانی منطقه (مثلا فشار گاز 2 پوند، 30 پوند یا 60 پوند است)
2. فشار مورد نیاز گاز خروجی
3. دبی گاز مورد نیاز برا ی تجهیزات گرمایشی ساختمان بر اساس ظرفیت مشعل ها و هیترها
4. قطر خط لوله گاز ورودی به ساختمان یا هر یک از تجهیزات گرمایشی
رگلاتور گاز شهری گاز طبیعی برای مصارف خانگی و صنعتی جهت کنترل فشارگاز و محافظت از کنتو رگاز در سایز های متفاوت و براساس مترمکعب خروجی گاز قابل انتخاب می باشد . رگلاتور گاز شهری ،فشارشکن ;گاز شهری ، برخی مزایای ;رگلاتور گاز شهری یکطرفه عمل می کند
رگلاتور گاز Gas Regulator – وظیفه اصلی رگلاتور گاز تنظیم فشار خروجی خط لوله و همچنین ثابت نگه داشتن آن است و محل قرار گیری آن قبل از کنتور گاز شهری، در منزل مسکونی یا مجتمع تجاری است.
در همین خصوص می توان گفت اگر مقدار جریان کاهش پیدا کند، رگلاتور گاز نیز وظیفه کاهش نرخ جریان ، و در صورت افزایش نرخ جریان رگلاتور گاز نیز نرخ جریان را افزایش می دهد
اجزا اصلی یک رگلاتور گاز شامل عنصر محدود کننده ، عنصر اعمال نیرو و عنصر اندازه گیری است.
از آنجایی که فشار گاز شهری بسیار بالاست، اگر به شکل مستقیم جهت مصارف خانگی استفاده شود، مشکلات ایمنی بسیار زیادی را در پی خواهد داشت. علاوه بر این رگلاتور گاز وظیفه قطع اضطراری جریان گاز هنگام بروز حوادثی مانند ترکیدگی لوله و یا انفجار آن را نیز داراست و به همین جهت اگر در خط لوله قرار نگرفته باشد در اثر بروز حادثه، اتفاقات جبران ناپذیری به وقوع خواهد پیوست.
عنصر محدود کننده معمولا” یک شیر است که مقادیر مختلف جریان را امکان پذیر می سازد. از جمله آنها می توان به شیر سوزنی، شیر پروانه ای، پاپت ولو و اشاره کرد.
عنصر اعمال نیرو، بخشی است که نیروی محرکه لازم جهت اعمال به بخش محدود کننده را تامین می کند. این نیرو می تواند بوسیله فنر، نیروی وزن، محرک پیستونی یا دیافراگمی همراه با فنر باشد.
عنصر اندازه گیری وظیفه کنترل برابری جریان خروجی و ورودی را داراست. این عمل بوسیله یک دیافراگم صورت میگیرد.
.
رگلاتور گاز شهری
ردیف مدل رگلاتور مورد مصرف مشخصه
۱ Gs-76-80 رگلاتورregulator صنعتی رگولاتور صنعتی
۲ Gs-74-H رگولاتور صنعتی رگولاتور صنعتی
۳ Gs-78-R2 رگلاتورregulator صنعتی رگولاتور صنعتی
۴ Gs-77-22 رگولاتور صنعتی رگولاتور صنعتی
۵ GS-64-22 رگولاتور گاز شهری ظرفیت ۱۰ متر مکعب
۶ GS-74-27-H رگولاتور گاز شهری فلنچی ظرفیت ۴۰ متر مکعب
۷ GS-64-22 رگولاتور گاز شهری ظرفیت ۵ متر مکعب
۸ GS-64-22 رگولاتور گاز شهری ظرفیت ۲۵ متر مکعب
۹ GS-64-22 رگولاتور گاز شهری ظرفیت ۲۰ متر مکعب
۱۰ GS-74-27 رگولاتور گاز شهری ظرفیت ۲۰۰ متر مکعب
۱۱ GS-74-27 رگولاتور گاز شهری ظرفیت ۱۰۰ متر مکعب
۱۲ GS-74-27 رگولاتور گاز شهری ظرفیت ۱۶۰ متر مکعب
۱۳ GS-74-27 رگولاتور گاز شهری ظرفیت ۲۰۰۰ متری
۱۴ GS-74-27 رگولاتور گاز شهری ظرفیت ۲۵۰ متری
۱۵ GS-74-27 رگولاتور گاز شهری ظرفیت ۳۰۰ متری
۱۶ GS-74-27 رگولاتور گاز شهری ظرفیت ۳۵۰ متری
۱۷ GS-74-27 رگولاتور گاز شهری ظرفیت ۴۰ متری
۱۸ GS-74-27 رگولاتور گاز شهری ظرفیت ۴۰۰ متری
۱۹ GS-74-27 رگولاتور گاز شهری ظرفیت ۴۵۰ متری
۲۰ GS-74-27 رگولاتور گاز شهری ظرفیت ۵۰۰ متری
۲۱ GS-74-27 رگولاتور گاز شهری ظرفیت ۷۰ متری
۲۲ GS-74-27-H گولاتور فلنچی گاز شهری ظرفیت ۱۰۰ متر مکعبی
۲۳ GS-74-27-H گولاتور فلنچی گاز شهری ظرفیت ۱۶۰ متر مکعبی
۲۴ GS-74-27-H گولاتور فلنچی گاز شهری ظرفیت ۲۵۰ متر مکعبی
۲۵ GS-74-27-H گولاتور فلنچی گاز شهری ظرفیت ۳۰۰ متر مکعبی
۲۶ GS-74-27-H گولاتور فلنچی گاز شهری ظرفیت ۳۵۰ متر مکعبی
۲۷ GS-74-27-H گولاتور فلنچی گاز شهری ظرفیت ۴۰۰ متر مکعبی
۲۸ GS-74-27-H گولاتور فلنچی گاز شهری ظرفیت ۴۵۰ متر مکعبی
۲۹ GS-74-27-H گولاتور فلنچی گاز شهری ظرفیت ۵۰۰ متر مکعبی
۳۰ GS-74-27-H رگولاتور فلنچی گاز شهری ظرفیت ۷۰ متر مکعبی
رگلاتور گاز شهری، یک دستگاه مکانیکی است که به صورت یک شیر کنترل عمل می کند و فشار گاز خروجی از یک مخزن یا خط لوله را کنترل و مدیریت می نماید. زمانی که شما قصد دارید از یک مخزن نگهداری گاز استفاده کنید و یا از یک خط لولۀ گاز (مثل گاز شهری) بهره ببرید، لازم است از یک دستگاه فشارشکن کمک بگیرید. زیرا فشار گاز موجود در مخازن ذخیره سازی بسیار بالاست و قابل استفاده مستقیم نیست. در خطوط لوله مثل گاز شهری نیز باز همین قضیه برخوردار است و نیاز است از یک تنظیم کنندۀ فشار کمک گرفت تا در شرایطی بهینه از جریان گاز استفاده کرد.
سیستم کلی رگلاتورها مبنی بر کاهش فشار سیال موجود فعالیت می کند. از مشخصه فنی که در انتخاب رگلاتورها اهمیت بسیار دارد ظرفیت آنها میباشد که رابطه مستقیم با فشار ورودی و خروجی و چگالی گاز و شکل بدنه آن دارد به طوریکه نسبت بین فشار ورودی (P1) و خروجی (P2) تعیین‌کننده نوع جریان خروجی رگلاتور میباشد و اگر نسبت P2<P1/2 باشد جریان کاملاً بحرانی و P2=P1/2 جریان بحرانی و P2>P1/2 جریان غیر بحرانی خواهد بود.
اگر k ضریب ثابت رگلاتور که بستگی به ساختمان رگلاتور و نوع سیال عبوری دارد باشد معادله کلی جریان در رگلاتورها به صورت :
Q=K(P2(P1-P2))½
بدنه (Bonnet)
در زمان طراحی رگولاتورها جنس بدنه اهمیت بالایی دارد به طور مثال بدنۀ رگولاتورهای معمولی و صنعتی اغلب از جنس برنج،آلومینیوم و چدن است.زمانی که بخواهید از گازهای آزمایشگاهی و خورنده استفاده کنید، باید بدنۀ رگولاتور از فلزی غیرخورنده و مقاوم در برابر واکنش های شیمیایی احتمالی ساخته شود همچنین جنس بدنه باید ضد انفجار باشد.
دستۀ کنترل (Control knob)
یکی از مهمترین اجزاء رگولاتور که کاربر به طور مستقیم با آن در ارتباط است، دستۀ کنترل می باشد که فشار گاز را تنظیم میکند،به وسیله دسته کنترل کاربر به رگولاتور گاز دستور می دهد چه فشاری را در اختیارش قرار دهد. گاهی رگلاتورها به دستگاه های فشار سنج نیز مجهز می شوند که این موضوع به تصمیم گیری کاربر جهت تنظیم فشارکمک می کند. اما در رگولاتورهای معمولی اغلب خبری از فشارسنج نیست و تنظیم فشار خروجی به صورت چشمی صورت می گیر.
دیافراگم (Diaphragm)
دیافراگم رگولاتوربه صورت پوسته ای پلاستیکی یا فلزی قابل انعطاف ساخته می شود و وظیفۀ آن مسدود کردن جریان گاز ورودی به رگولاتور و تنظیم فشار گاز خروجی از آن است.رگولاتور با کمک گرفتن از اجزای داخلی مانند دیافراگم اقدام به کاهش و تنظیم فشار خروجی جهت استفاده مصرف کننده، می نماید در حقیقت ایجاد توازن فشار مابین دوسمت دیافراگم باعث پایدار شدن فشار خروجی جهت مصرف می شود.
فنر (Spring)
فنر فشارشکن بین دیافراگم و دستۀ کنترل قرار می گیرد. کار اندازه گیری و مقایسۀ فشار ورودی و خروجی به کمک ضریب فشردگی فنر انجام می شود. در واقع این فنر است که دریچۀ ورود و خروج دیافراگم شیر رگولاتور را تنظیم می کند.
ولو (Valve)
محل ورود (Inlet) و خروج (Outlet)گاز به رگولاتور می باشد.
گازی که از درون مخزن یا خط لوله خارج می شود، اغلب فشار بسیار بالایی دارد و به صورت مستقیم قابل استفاده نیست. این گاز از دریچۀ ورود گاز وارد ساختمان رگولاتور گاز می شود. اگر محل ورود رگولاتور به فشارسنج مجهز باشد، می توانید میزان فشار ورودی را رصد کنید. گازی که وارد رگولاتور می گردد، پشت دریچۀ دیافراگم جمع شده، اصطلاحاً محفظۀ رگولاتور را پر می کند. اما چون شیر رگولاتور بسته است، اجازۀ خروج پیدا نمی کند.با چرخاندن دستۀ کنترل، کاربر میزان فشار مورد نیاز خود را تعیین می کند.
سپس مطابق این میزان مشخص شده، دیافراگم رگولاتور شروع به حرکت می نماید و فشار گاز پشت محفظه بر نیروی فشردگی فنر غلبه کرده، باعث می شود که با بالا رفتن دیافراگم، سوپاپ شیر باز شده، مسیر جریان گاز تا حد مشخصی باز شود.
در اینجا گاز وارد محفظۀ دوم رگولاتورمی شود. این محفظه محل جمع شدن گاز و سپس خروج آن از سمت خروجی است. زمانی که این جریان برقرار می شود، یک تقابل بین نیروهای وارد بر صفحۀ دیافراگم شکل می گیرد. گاز ورودی به رگولاتور از پایین به سمت بالا نیرویی را به دیافراگم وارد می کند و در جهت مخالف این فنر است که به خاطر فشردگی نیرویی را از بالا به سمت پایین روی دیافراگم وارد می نماید. این تقابل نیروها تا جایی ادامه پیدا می کند که تعادل بین دو نیرو برقرار شود. زمانی که تعادل صفحۀ دیافراگم برقرار شد، جریان گاز از سمت خروجی به بیرون هدایت می شود و مورد استفاده قرار می گیرد.
نکته اینجاست که با کم شدن حجم گاز درون مخزن، تراکم گاز کاهش یافته، فشار ورودی به رگولاتور به مرور زمان کم و کمتر می شود. در این حالت، همچنان فشارشکن باید فشار تعیین شده در خروجی را در حد معین شده حفظ کند. به این صورت که با کم شدن فشار گاز ورودی، صفحۀ دیافراگم مجدداً به سمت پایین حرکت می کند و در نتیجه مسیر جریان گاز بازتر می شود. به این شکل کسری فشار گاز در خروجی جبران می شود.
در رگولاتورهای پایلوت دار تغییرات فشار خروجی با نیروی فنر در رگولاتور دیگر به نام پایلوت مقایسه شده و نتیجه آن به صورت فشار گاز به دیافراگم رگولاتور اصلی اعمال میگردد و به عبارت دیگر تغییرات فشار خروجی تقویت شده و سپس باعث تغییر وضعیت شیر منع میگردد.
پایلوت عبارت است از یک رگولاتور فنری که از فشار ورودی تغذیه شده و متناسب با میزان فشردگی فنر خود فشار خروجی را مهیا می‌سازد.این فشار به عنوان فشار فرمان روی رگولاتور اصلی اعمال می‌شود
بک پرشر رگلاتور ، عملکردی عکس رگلاتور گاز انجام می دهد .رگلاتور گاز فشار خروجی را تنظیم می کند ولی یک بک پرشر رگلاتور فشار قبل از خود را تنظیم می کند ، فشار قبل از ورودی بک پرشر تنظیم می گردد
.چند مدل شیر و ولو هم می باشد که در خط مورد استفاده قرار می گیرد ، مانند بال ولو، نیدل ولو، چک ولو ، فلش بک و ریلیف ولو.به صورت بسیار ساده اگر بخواهیم عملکرد این ولو ها را توضیح دهیم : نیدل ولو برای کنترل جریان و کم و زیاد کردن جربان در خط مورد مصرف می باشد. بال ولو حالت 0 یا 1 دارد و برای قطع و وصل کردن جریان مورد استفاده می باشد . چک ولو اگر در خط برگشتی از جریان وجود داشته باشد جلوی آن را می گیرد .فلش بک نوعی چک ولو می باشد با این تفاوت که برای جوشکاری و برشکاری استفاده می شود و از برگشت شعله گاز به داخل سیلندر گاز و انفجار جلوگیری می کند و در صورتی که عمل کند باید این ولو تعویض گردد . ریلیف ولو مانند سوپاپ درخط عمل می کند و در صورتی که فشار بالابرود برای تنظیم فشار سوپاپ می زند .
در برخی موارد رگلاتور به دلایل مختلف از جمله عدم استفاده درست از فیلتر در مسیر ورودی گاز ، جا به جا بستن رگلاتور گاز در ورودی و خروجی گاز، اعمال فشار بیشتر از حد مجاز در ورودی رگلاتور گاز و .. از کالیبره خارج می گردد و نیاز به تعمیر ، سرویس و کالیبره شدن مجدد دارد . تعمیر رگلاتور و تعویض قطعات ان با توجه به مدل رگلاتور و ایراد فنی که دارد یکی دیگر از خدمات گاز سازان برای مشتری میباشد .قطعاتی مانند دیافراگم رگلاتور گاز ، سوزن گلدونی رگلاتور ، اتصالات داخلی رگلاتور ، فیلتر رگلاتور در صورتی که رگلاتور فیلتر داشته باشد ، تعویض گیج ورودی یا گیج خروجی رگلاتور و نشتی قطعات مانومتر که با توجه به بررسی اولیه مشخص می گردد .
