تسمه های شیاری نوعی از تسمه های انتقال نیرو هستند که انعطاف پذیری بالای تسمه های تخت را با عملکرد بالای تسمه های v شکل در انتقال توان (قدرت) دینامیکی، را باهم ترکیب می کند.
این نوع تسمه ها از ترکیبات لاستیکی (Compound Rubber یا به اختصار CR) مقاوم در برابر سایش و الیاف(نخ منجید) ساخته شده اند.
از شاخصه های مهم دیگر این نوع تسمه ها میتوان به:
عملکرد بی صدا و بدون لرزش
مقاوم بودن دربرابر روغن و حرارت
طول عمر مفید بالا
ثبات ابعادی
کار در سرعت های بالا
کارکرد مناسب با پولی هایی با قطر کم، اشاره نمود.
همچنین این تسمه ها در برابر بار یا شوک های لحظه ای و نیز اضافه بار مقاومت خوبی دارند.
با پیشرفت تکنولوژی،کارخانجات معروف تولید تسمه در دنیا از جمله OPTIBELT آلمان، MEGADYNE ایتالیا و GATES آمریکا، تغییراتی را در مواد اولیه و تشکیل دهنده تسمه های شیاری ایجاد کردند، که به سبب این موضوع این تسمه ها از ترکیبات لاستیکی CR به نوع پیشرفته EPDM و +EPDM تغییر یافتند.
نام کامل این مادهEthylene Propylene Diene Monomer میباشد
که از مزیت های آن میتوان به:
انتقال قدرت یا توان بالاتر
انعطاف پذیری بیشتر
مقاوم در برابر پوسیدگی و اکسیداسیون
مقاوم دربرابر ازن، رطوبت و حرارت، اشاره کرد .
دمای عملیاتی این نوع از تسمه های شیاری از۴۰- تا ۱۳۰+ درجه سانتی گراد میباشد، که به همین سبب این تسمه ها در صنایع خودرو سازی مانند تسمه دینام، کولر و… مورد استفاده قرار میگیرند.
مقطع تسمه های شیاری که به نام تسمه های شیاری V شکل نیز شناخته میشوند شامل تعدادی از شیار های V شکل طولی هستند
که در کنار یکدیگر قرارگرفته و این نوع تسمه را تشکیل میدهند و وجه تمایزشان با تسمه های تایمینگ در همین نوع شیار میباشد (شیار تسمه های تایم عرضی است).
در مواردی خاص مانند کارخانجات آرد از تسمه های شیاری دو طرفه استفاده میگردد.
تسمه های شیاری در انواع پروفیل و سایزهای مختلفی از جمله:
E)PH , (E)PJ , PK , PL , PM) برای مصارف مختلف تولید میگردند.
در سایز های فوق E مخفف Elastic به معنای کشسان میباشد.
تفاوت تسمه های الاستیک با دیگر تسمه های موجود، در کشسان بودن الیاف به کار رفته از جنس پلی آمید در ساختار تسمه،جهت تقویت میباشند.
نحوه شماره گذاری تسمه های شیاری:
به عنوان مثال: 6pk1665
انواع پروفیل تسمه های شیاری:
پروفیل PH:
عدد گذاری این نوع پروفیل از تسمه های شیاری بصورت اینچی و متریک انجام میگردد.
برای نام گذاری متریک از حروف PH به علاوه ی طول میلیمتری تسمه استفاده میشود و برای نام گذاری اینچی از حرف H به علاوه ی طول اینچی تسمه استفاده میگردد.
زاویه دندانه شیارهای این پروفیل 40 درجه بوده، گام این شیارها 1.6 میلیمتر و ضخامت کل 2.6 میلیمتر میباشد.
از جمله کاربرد های این نوع پروفیل میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
لوازم خانگی ، تجهیزات پزشکی، ابزار و ماشین آلات، نوار نقاله های کوچک، ماشین آلات حمل و نقل کاغذ و…
پروفیلPJ
عدد گذاری این نوع پروفیل از تسمه های شیاری بصورت اینچی و متریک انجام میگردد.
برای نام گذاری متریک از حروف PJ به علاوه ی طول میلیمتری تسمه استفاده میشود و برای نام گذاری اینچی از حرف J به علاوه ی طول اینچی تسمه استفاده میگردد.
زاویه دندانه شیارهای این پروفیل 40 درجه بوده، گام این شیارها 2.34 میلیمتر و ضخامت کل 3.5 میلیمتر میباشد.
از جمله کاربرد های این نوع پروفیل میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
کمپرسورهای کوچک، میکسر سیمان، ابزار آلات کوچک، درب اتوماتیک وآسانسور و ماشین لباسشویی های خانگی و…
پروفیل PK:
عدد گذاری این نوع پروفیل از تسمه های شیاری بصورت اینچی و متریک انجام میگردد.
برای نام گذاری متریک از حروف PK به علاوه ی طول میلیمتری تسمه استفاده میشود و برای نام گذاری اینچی از حرف K به علاوه ی طول اینچی تسمه استفاده میگردد.
زاویه دندانه شیارهای این پروفیل 40 درجه بوده، گام این شیارها 3.56 میلیمتر و ضخامت کل 4.6 میلیمتر میباشد.
از جمله کاربرد های این نوع پروفیل میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
صنایع خودرو سازی(دینام، کولر، هیدرولیک فرمان، واتر پمپ)، پنکه، تهویه مطبوع، اره بتنی، اره چوبی، ماشین لباس شویی صنعتی و…
پروفیل PL:
عدد گذاری این نوع پروفیل از تسمه های شیاری بصورت اینچی و متریک انجام میگردد.
برای نام گذاری متریک از حروف PL به علاوه ی طول میلیمتری تسمه استفاده میشود و برای نام گذاری اینچی از حرف L به علاوه ی طول اینچی تسمه استفاده میگردد.
زاویه دندانه شیارهای این پروفیل 40 درجه بوده، گام این شیارها 4.7 میلیمتر و ضخامت کل 6.6 میلیمتر میباشد.
از جمله کاربرد های این نوع پروفیل میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
کمپرسور(بالای ۳۰ کیلو وات)، ماشین لباس شویی صنعتی، پله های برقی و…
پروفیل PTB2 :
جنس این تسمه ها از پلی اورتان بوده و با بقیه تفاوت دارد.
عدد گذاری این نوع پروفیل از تسمه های شیاری بصورت اینچی و متریک انجام میگردد.
برای نام گذاری متریک از حروف PTB2 به علاوه ی طول میلیمتری تسمه استفاده میشود و برای نام گذاری اینچی از حروف TB2 به علاوه ی طول اینچی تسمه استفاده میگردد.
زاویه دندانه شیارهای این پروفیل 60 درجه بوده، گام این شیارها 2 میلیمتر و ضخامت کل 2.2 میلیمتر میباشد.
از جمله کاربرد های این نوع پروفیل میتوان به دستگاه های برش(اسلایسر) محصولات پروتئینی اشاره کرد.
تسمه شیاری از ترکیب انعطاف‌پذیری بسیار عالی تسمه‌های فلت و عملکرد بسیار خوب وی بلت است که در این مدل عملکرد و کارایی بسیار مهم است.این تسمه‌ها دارای شیارهایی است که به این دلیل نام‌گذاری شده‌اند.در این مدل شیارهای موازی شبیه V است که از ترکیبات لاستیکی (CR) و یا PU پلی یورتان به همراه نخ‌های محکم ساخته‌شده‌اند و به دلیل استفاده در خیلی از ماشین‌آلات، تولید و به بازار فروش و تجارت عرضه‌شده است. تسمه شیاری معمولاً از انواع تسمه‌های انتقال نیرو میباشد و ساختار و شکل آن شباهت زیادی با تسمه‌های تایمینگ دارد. با این تفاوت که آج‌های داخل تسمه به شکل شیارهایی در طول تسمه طراحی و تولیدشده‌اند وظیفه اصلی و مهم آن انتقال قدرت و نیروی چرخشی از موتور به قسمت‌های دیگر دستگاه بوده و این انتقال بر عهده فولی های شیارداراست.
خواص تسمه شیاری
از خواص و خاصیت تسمه‌ها میتوان به این موضوع اشاره کرد که تسمه شیاری به‌صورت مدارباز و مداربسته موجود هستند و با عرض دلخواه به مصرف‌کننده تحویل داده میشود.
از خاصیت‌های دیگر تسمه شیاری خواصی مثل عملکرد بدون صدا، انعطاف‌پذیری فوق‌العاده عالی، نیاز به سرویس و تعمیرات و نگهداری ندارد ، ضد روغن و حرارت و به خاطر طول عمر بالا سبب شده که در طراحی امروزه ماشین‌آلات، بسیار موردتوجه قرار گیرد.
قابل‌ذکر است که در دستگاه‌هایی که فضای طراحی کم و قطر پولی‌ها کوچک باشد، بهترین و کارآمدترین نوع تسمه مدل تسمه شیاری است. تنوع گام ( فاصله شیارها) به هنگام طراحی دست طراحان را جهت انتخاب سایز و گام دلخواه، متنوع می‌سازد.
معمولاً تسمه ها شیاری به دو روش تولید میشوند
درروش اول مواد خام، در قالب‌های تزریق میشود و پس از فرایند پخت، به‌صورت یک‌تکه از قالب شیاردار جدا میشود و پشت تسمه ( قسمت صاف) پولیش زده میشوند تا ضخامت تسمه اندازه استاندارد باشد.
درروش دوم سایز تسمه به‌صورت لاستیک صاف تولید میشود ، سپس با دستگاه سنگ‌زنی، شیار موردنظر روی تسمه ایجاد می‌کنند.
