نوار سرجوش لوله نوعی نوار عایق ضد خوردگی است که برای پوشش محل اتصال (درز جوش) بین دو قطعه لوله پس از انجام جوشکاری استفاده میشود.
به انگلیسی آن را Field Joint Coating Tape یا Joint Wrap Tape میگویند.
در پروژههای پتروشیمی که لولهها در میدان یا سایت به هم جوش میخورند، درز بین دو لوله قسمتی است که پوشش کارخانهای از بین میرود؛ لذا باید با نوار سرجوش عایق شود تا همان محافظت پوشش اصلی را ایجاد کند.
🧱 ساختار نوار سرجوش
معمولاً از دو لایه اصلی تشکیل میشود:
لایه پایه (Carrier):
از پلیاتیلن (PE)، PVC، یا بوتیل اصلاحشده ساخته میشود — وظیفهی محافظت مکانیکی را دارد.
لایه چسب (Adhesive Layer):
بوتیل رابر یا قیر اصلاحشده (Bitumen/Mastic) که چسبندگی قوی به سطح فلز و پوشش مجاور دارد.
🧰 انواع نوار سرجوش متداول در پتروشیمی
در پروژههای خطوط لوله، سه نوع اصلی داریم:
نوار سرجوش بوتیلی (Butyl Joint Tape):
مقاوم در برابر دما و مواد شیمیایی، برای لولههای گاز و نفت.
نوار سرجوش قیری (Bituminous Tape):
اقتصادیتر، اما بیشتر در مناطق با ریسک شیمیایی کمتر.
نوار سرجوش حرارتی (Heat Shrink Sleeve):
در پروژههای پتروشیمی High-End استفاده میشود؛ با حرارت جمع شده و پوشش یکنواخت ایجاد میکند.
🧪 ویژگیهای فنی (مهم برای استانداردهای پتروشیمی)
ویژگی
توضیح
ضخامت کلی نوار
معمولاً 1 تا 2 میلیمتر
مقاومت حرارتی
-30 تا +80 درجه سلسیوس
چسبندگی به فلز
≥ 20 N/25mm (در محصولات باکیفیت)
مقاومت الکتریکی و آبی
بسیار بالا، جلوگیری از نفوذ رطوبت
انعطافپذیری بالا
جهت پوشش ۳۶۰ درجه کامل دور درز
مقاومت در برابر UV و خاک
در مدلهای بیرونی (outer wrap)
🏭 کاربرد در صنف پتروشیمی
در واحدهای پتروشیمی، هنگام نصب خطوط لوله، سرجوشها آسیبپذیرترین نقاط سیستم عایق هستند.
نوار سرجوش در این بخشها استفاده میشود تا:
محل جوشکاری لولهها را در برابر رطوبت و خوردگی محافظت کند؛
پیوستگی بین پوشش قبلی لولهها را بازیابی و آببندی کامل نماید؛
مقاومت مکانیکی و حرارتی مشابه پوشش کارخانهای را ایجاد کند.
کاربردها شامل:
خطوط لوله انتقال نفت خام و گاز طبیعی
لولهکشیهای بین واحدی (Interconnecting)
خطوط انتقال مواد خورنده یا شیمیایی در تأسیسات پتروشیمی
✅ مزایا
چسبندگی عالی به پوشش قدیمی و سطح جوش
ضد آب، ضد بخار و ضد الکترولیت
نصب آسان در محل پروژه (بدون تجهیزات خاص)
سازگار با انواع پرایمرها (بوتیلی یا اپوکسی)
مقاوم در برابر محیطهای اسیدی و قلیایی پتروشیمی
⚠️ توصیههای اجرایی در پروژههای پتروشیمی
سطح جوش باید سندبلاست یا برسکاری و خشک و تمیز شود.
استفاده از پرایمر مخصوص نوار سرجوش قبل از پیچیدن برای چسبندگی بهتر.
پیچیدن نوار با همپوشانی 50٪ از مرکز جوش به سمت پوشش کارخانهای.
در صورت نیاز، لایه بیرونی (Outer Wrap) برای محافظت مکانیکی اضافه شود.
برندها و استانداردها
در صنف پتروشیمی ایران و خاورمیانه برندهای زیر رایج هستند:
