تعمیرات و نگهداری سردخانه صنعتی

عیب یابی ، تعمیر و سرویس سردخانه
برخی از مشکلاتی که درسردخانه ها با آن روبه رو می شویم را ذکرمی کنیم تا درصورت مواجهه با آنها بتوان قسمت های مرتبط با مشکل مورد نظررا مورد بررسی قرار داد.
** صدای بیش از اندازه کمپرسور سردخانه :
علت آن اصطحکاک ایجاد شده درون کمپرسور می باشد که با مرور زمان افزایش یافته و هزینه های تعمیرآن نیز بالا می رود از این رو سریعا نسبت به تعمیر آن اقدام شود.
** یخ زدن لوله برگشت کمپرسور سردخانه :
بررسی گاز و میزان شارژ گاز ( شارژ بیش از اندازه گاز) ، متناسب نبودن ظرفیت گنجایش اواپراتور نسبت به محیط ( ظرفیت گنجایش کم است) ، بررسی اکسپنشن یا شیرانبساط
**یخ زدگی اواپراتور سردخانه :
مشکل درعملیات برفک زدایی بوده در این راستا باید تامر المنت مورد بررسی قرار گیرد.
**اتومات نکردن سرد خانه :
بررسی سیم کشی سردخانه و ترموستات ، زیاد کردن سردخانه افزون بر گنجایش آن
**اتومات کردن تند تند سردخانه:
تایم تلرانس تنظیم ترموستات مشکل داشته و یا اینکه محل قرار گیری ترموستات در سرد خانه اصلا درست نبوده است.
**عدم جریان گاز در ساید گلاس سردخانه:
بررسی کمپرسور، اکسپنشن و شیرها
تعویض فیلتر
گرفتگی مدار(نیازبه شستشوی مدار توسط ازت است)
**پریدن فیوز با روشن کردن سردخانه:
مشکل در سیم کشی مدار فرمان یا فن ها یا سیم پیچ کمپرسور سردخانه می باشد که باید مورد بررسی قرار گیرد.
**یخ نزدن مواد در سرد خانه های زیر صفر:
بررسی رادیاتور (احتمال یخ زدگی وجود دارد)
بررسی روشن بودن کمپرسور
بررسی درجه ترموستات
قبل از اینکه به بررسی ساختار سردخانه ها بپردازیم بهتر است با انواع سرد خانه آشنا شویم که عبارتند از سردخانه های بالای صفر و زیر صفر
سردخانه های بالای صفر: همانطور که از نام آنها مشخص است دمای این سردخانه ها در دمایی بالاتراز صفر تنظیم می شوند ( بطور نرمان دمایی در محدوده 1+ تا 5+ درجه سانتیگراد).
مصارف این سردخانه ها برای نگهداری میوه و سبزیجات ، لبنیات ، مواد دارویی و ... می باشد.
سردخانه های زیر صفر: دمای این سردخانه ها زیر صفر است و دربرخی مواقع دمای بعضی از این سردخانه ها تا منفی 40 درجه نیز می رسد. اغلب برای نگهداری مواد منجمد ، فاسد شدنی ، پروتئینی ، خرما و ... استفاده می شود.
برای نگهداری محصولاتی که نیاز به سردخانه با دمای بالای صفر دارند می توان دمای سردخانه زیر صفر را برای این محصولات تنظیم کرد ولی حالت عکس آن بعلت تحمیل فشار خیلی زیاد به کمپرسور، بسیار مشکل وشاید غیر ممکن باشد.
ساختار و اجزای تشکیل دهنده سردخانه ها شامل موارد ذیل می باشد:
موتور، کمپرسور، کندانسور، ذخیرۀ ازت، شیر انبساط، اواپراتور، دمنده (فن) و لوله های ارتباطی.
موتور برق مورد نیازکمپرسور را تامین می کند و محرک کمپرسور سردخانه می باشد.
موتورخانه سردخانه
موتورخانه سردخانه ها متناسب با انواع سردخانه ها که شامل زیر صفر ، بالای صفر و تونل انجماد می باشد، متفاوت است.( از نظر تامین محدوده دمایی خاص ، تامین رطوبت نسبی و هم چنین هوای تازه در مورد نگهداری برخی از مواد مثل میوه و سبزیجات )
یکی از دستگاه های مورد استفاده و مهم در موتورخانه سرد خانه ،چیلرهای تراکمی هستند این چیلرها شامل 4 قطعه اصلی هستند : کمپرسور ، کندانسور، عامل انبساط (لوله های مویی و شیر انبساط) و اواپراتور می باشند.چیلرها دارای واحدهای داخلی و خارجی هستند، محل نصب واحدهای خارجی در خارج از ساختمان بوده و کنداسینگ را شامل می شود و محل نصب واحدهای داخلی نیز داخل سردخانه بوده که شامل فن کویل ها هستند؛ این واحد های داخلی وخارجی توسط سیستم لوله کشی به همدیگرمتصل می گردند.
چیلرها سیستم سردکننده سردخانه ها هستند که در انتخاب آنها برای سردخانه باید دقت زیادی به خرج داد زیرا در صورت متناسب نبودن ظرفیت چیلر با سردخانه مورد نظربا مشکلات زیادی مواجه خواهیم بود،بطور مثال کم بودن ظرفیت چیلر نسبت به سردخانه باعث بروز مشکل درنگهداری مواد در سرد خانه خواهد شد و بیش از اندازه بودن ظرفیت چیلر نیز باعث خاموش و روشن شدن های متعدد چیلر شده و انرژی مصرفی را افزایش داده و در نهایت دمای سرد خانه بطور دقیق قابل تنظیم نخواهد بود.
اگر انرژی تلف شده از دیواره های سرد خانه کم باشد، یعنی عایق بندی دیواره های آن بخوبی صورت گرفته که در این شرایط می توان از یک چیلر با ظرفیت کم نیز در سردخانه استفاده کرد.
کار چیلرهای تراکمی به این شرح است که گاز توسط کمپرسور متراکم شده و فشار گاز بشدت افزایش پیدا میکند و به 4.5 برابر می رسد سپس وارد قسمت کندانسور( تقطیر کننده) می شود و توسط هوای محیط یا آب ،خنک شده و تبدیل به مایع می گردد ، مایع پس از عبور از قسمت لوله های مویین وارد اواپراتور می گردد که در این قسمت فشار گاز کاهش پیدا می کند و همین باعث تبخیر مایع شده و در نهایت مایع سردکننده با گرفتن حرارت نهان تبخیر خود ازمحیط خنک‌کننده، باعث ایجاد برودت در موادی که با قسمت خنک‌کننده در ارتباط هستند می‌گردد. سپس گاز ناشی از تبخیر، به کمپرسور منتقل می‌شود.
در موتورخانه سردخانه هایی که در حداقل دمای منفی سردخانه هیچ محدودیتی وجود ندارد فقط چیلرنصب می شود اما درموتورخانه های سردخانه های بالای صفر بعلت اینکه دما بایستی در محدوده خاصی مثلا 5- الی 15+ درجه سانتیگراد ثابت بماند تا موادی که در این سرد خانه ها نگهداری می شوند از نظر کیفیت و شکل ظاهری در بهترین حالت خود قراربگیرند ، بدین منظورعلاوه بر چیلر در موتورخانه سردخانه ها باید پکیج گازسوز گرم کننده آب نیز تعبیه شود تا درصورت کاهش خیلی زیاد دمای هوای بیرون از حداقل دمای مورد نظر، با تولید گرما بتوانیم محدوده دمایی را ثابت نگه داریم.
جهت تامین هوای تازه و رطوبت نسبی مورد نیاز برخی از موادی که در سردخانه ها نگهداری می شوند مثل میوه و سبزیجات بایستی یک دستگاه هواساز نیز جهت افزودن هوای تازه به درون سردخانه تعبیه گردد. هواساز ازطریق لوله کشی آب یا مبرد به چیلر متصل می شود ، هواساز بعلت بزرگ بودن دستگاه در خارج از محیط سردخانه قرار می گیرد و هوای تازه را با دمای مشخص به داخل سرخانه انتقال می دهد و رطوبت داخل را نیزتنظیم می کند.
کمپرسور
کمپرسوروظیفۀ متراکم نمودن گاز را دارد که به این ترتیب بیشترین فشار را در گاز ایجاد کرده که منجر به بالا رفتن حرارت گاز می شود. در داخل کمپرسور یک المنت حرارتی نیز قرار می دهند وظیفه این المنت گرم نگهداشتن روغن درطول خاموشی سیکل تبرید است زیرا زمانیکه که سیستم تبرید سردخانه خاموش است احتمال تبدیل بخار مبرد موجود در محفظه کمپرسور به مایع وجود داشته و اگر دراین حالت سیستم راه اندازی شود به کمپرسور آسیب وارد شده و علاوه بر این با حل شدن در روغن کمپرسورمنجر به روانکاری نامناسب آن می گردد که برای ممانعت از این مشکلات ازالمنت حرارتی داخل کمپرسور استفاده می شود.
کمپرسور داخل اتاقک کنترل قرار می گیرد، این اتاق دارای دستگاه های ترموگرافی می باشد که سنجش لحظه ای دما را به عهده دارند.در نزدیکی اتاق کنترل در محوطه سردخانه بایستی ژنراتور نیز تعبیه گردد تا در صورت قطع برق بتوان از ژنراتور برق اضطراری را تامین کرد؛ برای خنک سازی یا کاهش هرمترمکعب هوای داخل سردخانه به ازای یک درجه سانتیگراد حدودا BTU 25000 انرژی مصرف می شود و همین موضوع ضرورت وجود یک ژنراتور را که توانی حدود 480 کیلو وات تولید کند را نشان می دهد.
در سرد خانه ها قبل از کمپرسور آکومولاتور قرار می گیرد ، آکومولاتور مخزنی است که از ورود مایع به کمپرسور ممانعت می کند، مخصوصا زمانیکه سردخانه با ظرفیت کامل کار نمی کند و همه مبرد داخل اواپراتور تبخیر نمی شود و همینطور زمانیکه کمپرسور به طور مرتب خاموش و روشن می شود با نصب آکومولاتورمی توان از آسیب های احتمالی جلوگیری کرد.
محفظه جداکننده روغن : این محفظه بین کمپرسور و کندانسور، روی خط گاز داغ قرار می گیرد و بخش اعظم روغن خروجی از کمپرسور را از گاز داغ جدا کرده و به داخل کمپرسور برگشت می دهد وجود این محفظه باعث حفاظت از کمپرسور شده تا بدون روغن کار نکند و همچنین از گردش روغن در سیکل تبرید جلوگیری می کند.
صدا خفه کن : بعضى مواقع در سیستم هاى تبرىد از صدا خفه کن استفاده مى شود. صدا خفه کن ها مى توانند درداخل یا خارج پوسته کمپرسور نصب گردند. بعضى از کارخانجات سازنده صدا خفه کن رادر خط رانش درداخل پوسته کمپرسور جاسازى و نصب مى کنند و نیز مى توان صدا خفه کن را به صورت مجزا در خارج کمپرسور روى خط رانش نصب کرد.
لرزه گیر : لرزه گیرها مانع از انتقال لرزش کمپرسور به لوله هاى سیستم تبرىد مى شوند. مزیت استفاده از لرزه گیر در کاهش صدا و جلوگیرى از بزرگ شدن نشت هاى ریز احتمالى در اتصالات مى باشد. لرزه گیرها در اولین قسمت ممکن روى لوله هاى رانش و مکش کمپرسور نصب می شوند در ضمن پس از لرزه گیر، لوله به طور مناسب و محکم با بست ثابت مى شوند تا لرزش کمپرسور به قسمت هاى دیگر غیر از یونیت منتقل نشود.
کندانسور
کندانسورها یا دستگاهای تقطیر کننده ماده مبرد بعد از کمپرسور قرار گرفته و گاز مبرد پس از ورود به این دستگاه تبادل حرارت کرده و تقطیر می گردد و لذا گرمایی را که از اواپراتور در نتیجه سرد کردن محیط خود جذب نموده است به اضافه گرمایی که در اثر کار مکانیکی کمپرسور در مرحله تراکم به گاز مبرد منتقل شده است جمعا و تا حد تقطیر و تبدیل آن به مایع مبرد سرد می کند. کندانسور درقسمتی از سردخانه قرار می گیرد تا کمترین تابش خورشید را دریافت کند یعنی درجهت شمالی سرد خانه، وظیفه آن نیز خنک کردن گاز برگشتی از اتاقک ها می باشد که این گاز ازت یا فرئون می باشد که امروزه گاز فرئون بیشترین استفاده را دارد ولی گا زموجود در سیستم خنک کاری معمولا ازت است و عمری حدودا 20 ساله دارد. کار خنک سازی توسط آبی که در تماس با نیتروژن داغ است صورت گرفته ؛ سپس بخار حاصل ازآب رطوبت اتاقک ها و سالن های سردخانه را تامین می کند.
مخزن مایع سرما ساز یا رسیور: این مخزن در انتهای کندانسور قرار دارد و زمانی که به ماده سرما ساز کمتری در سیستم نیاز باشد مازد ماده در این مخزن ذخیره می گردد و هم چنین زمانیکه که سیستم مورد تعمیر قرار می گیرد ماده سرما ساز وارد مخزن شده و از هدررفت آن جلوگیری می شود.
شیر اطمینان کندانسور : این شیرها مخازن را در فشارهای بالاتر از فشار طراحی شده محافظت می کنند و این شیرها روی پوسته کندانسور نصب می شود.
اواپراتور
در اواپراتور ماده سرمازا در دمایی پایین تر از دمای محیط اواپراتور می جوشد و گرمای مواد و محیط داخل اواپراتور را جذب نموده و آنها را سرد می کند. اواپراتور می تواند برای سرد کردن هوا، آب یا هرنوع مایع و گازی به کاربرده شود. در شکل زیر دمای جوش ماده سرمازا در اواپراتور سرمازا پس از عبور لوله مویین به صورت °4/4 است. ماده C مخلوطی از 75  %مایع و 25  %بخار است. هرچه ماده سرمازا پیش تر می رود گرمای بیشتری جذب کرده و ازمقدار مایع آن کاسته شده به مقدار بخار آن افزوده می شود به طوری که در 90 %از طول کویل ابتدای اواپراتور، ماده سرمازا به صورت مخلوطی از مایع و بخار است و دمای آن ثابت است، در 10 درصد طول انتهای کوىل ماده سرمازا به صورت 100 درصد بخار است و با جذب °10  گرما دمای آن بیشتر می شود و در انتهای کویل دمای آن C است و می گوىیم ماده سرمازا سوپرهیت شده است.

اواپراتورها خنک کننده های داخل اتاقک های سردخانه هستند و گازی که توسط کندانسور و شیر انبساط خنک شده
است را وارد اتاقک ها نموده و دمنده ها این سرما را پخش می کنند. هم چنین اواپراتور دارای لوله درین میباشد که به
سمت بیرون سردخانه هدایت میشود برای تخیله آب دیفراست ؛ سیستم دیفراست آن به این صورت است که کمپرسور و
فن‌های اواپراتور و کندانسور به طور خودکار خاموش شده و سیستم دیفراست فعال می‌شود . علاوه براین بخارات
موجود در سردخانه تشکیل برفک هایی بر روی شبکه های اواپراتور را می دهند ، برفک مثل عایقی بین محیط و
اواپراتورعمل کرده و موجب افزایش مصرف انرژی و هزینه ها شده برای جلوگیری از این مشکل از المنت هایی
استفاده می گردد که باعث ذوب برفک ها شده و کارای اواپراتور را افزایش می دهد.
نصب اواپراتور باید به درستی صورت گیرد به این شکل که همیشه باد اواپراتور باید به سمت شما باشد، فن
اواپراتورها دارای توان های تک فاز و سه فاز بوده و سایزهای مختلفی نیز دارد .
اواپراتورها در مدل های زمینی ، سقفی و مخصوص تونل انجماد وجود دارند.
سایت گلاس : این وسیله در خط مایع درست قبل از شیر انبساط و بعد از هر وسیله جانبی دیگر نصب می شود این
وسیله نشان دهنده مقدار مایع مبرد عبوری و همینطور میزان رطوبت موجود در سیستم می باشد.
شیرهای برقی: این وسیله برای باز و بسته کردن مسیر مایع مبر صورت می گیرد که فرمان آن از طریق ترموستات
(در پشت اواپراتور بر روی بدنه قرار دارد) صادر می گردد این شیر ها در سیستم تبرید بین رسیور و شیر انبساط
نصب می شوند.
مبدل گرمایی: قبل از اینکه مایع مبرد به شیر انبساط وارد شود این مبدل یک سرمای اولیه ای به آن می دهد و از این
طریق راندمان اواپراتور را افزایش می دهد علاوه بر این مبدل گرمای اولیه بخار مبرد در خروجی اواپراتور را تامین
می کند و همین امر از ورود مایع به کمپرسور ممانعت میکند.
شیرانبساط
شیر انبساط در انواع مدل هایی مثل ترموستاتیکی ، حرارتی و اتومات وجود دارد که کار آن تبدیل مایع مبرد به گاز می باشد و در مسیر ورود مبرد به اواپراتور نصب می گردد و جریان مدار را در مدار تنظیم می کند با اینصورت که میزان مبرد عبوری از شیر انبساط بر اساس اختلاف فشار دو سمت شیر انبساط است. معمولا قبل از شیر انبساط فیلتر درایر قرار می گیرد و وظیفه آن به حداقل رساندن رطوبت سیکل تبرید می باشد که توسط یک ماده جاذب رطوبت انجام می شود و سپس از طریق فیلتراز ورود مواد اضافی داخل لوله ها به طرف شیر انبساط و گرفتگی آن ممانعت می کند.
شیر انبساط ترموستاتیک: تنظیم مقدار جریان ورودی مبرد به اواپراتور از طریق دریافت فرمان از سمت اکولایزر و بالب ، صورت می گیرد
شیر انبساط الکترونیکی: این شیرها مقدار جریان تورودی مایع مبرد را از طریق دمای مورد نیاز سردخانه تنظیم کرده و از ورود مایع به کمپرسور جلوگیری می کنند و می توانند جایگزین مناسبی بای شیرهای انبساط ترموستاتیک باشند.
شیر انبساط حرارتی :
جریان مبرد بر اساس میزان سوپرهیت مبرد در خروجی اواپراتور تعیین میشود که به کمک یک بالب نصب شده در انتهای لوله اواپراتور خوانده میشود. این بالب به کمک یک لوله باریک به بالای دیافراگم شیر انبساط متصل شده است. در داخل بالب و لوله از همان مبرد سیستم پر شده است و شیر از تقابل سه فشار اواپراتور، فشار فنر و فشار وارده از طریق بالب به دیافراگم باز و بسته میشود.
اجزای تشکیل دهنده شیرانبساط سردخانه شامل بدنه – خروجی مبرد – ورودی مبرد – سوزن – فنر- دیافراگم و درپوش است.
اساس کاریا سیکل تبریدی سردخانه شامل 4 فرآیند اصلی تراکم ، تقطیر ، انبساط و تبخیر می باشد.
فرآیند تراکم:
این مرحله از اواپراتور شروع شده که در این قسمت فشار مبرد توسط شیر انبساط کاهش یافته و منبسط می شود در نتیجه دمای آن نیز کاهش می یابد.گاز نیز در لوله های اواپراتور جریان دارد و به کمک فن اواپراتور هوای سرد خانه با مبرد حرارت را تبادل می کنند،سپس گاز از لوله مکش به آکومولاتور انتقال داده می شود (توسط کمپرسور)
کمپرسور با متراکم ساختن گاز،فشار و دمای آن را افزایش داده و گاز از طریق لوله رانش وارد کندانسور می شود.
فرآیند تقطیر:
کندانسور به همراه کمپرسوردر محیط خارج از سرد خانه نصب می شوند و به آن واحد تقطیر میگویند. با استفاده از فن کندانسوربا عبور هوای آزاد از روی گاز داغی که در مرحله قبلی یعنی تراکم ایجاد شد، موجب خنکی گاز تا رسیدن به دمای تقطیر گاز می شود و آن را به مایع تبدیل می کنند، در بعضی از سیکل های تبریدی سردخانه ها یک مخزن بعد از کندانسور تعبیه می شود که مخزن ذخیره مبرد نامیده می شود و وظیفه این مخزن ذخیره ماده مبرد سیستم در زمان های تعمیر سیستم تبرید سرد خانه می باشد؛ علاوه براین مبرد اضافی ناشی از تغییر شرایط کارکرد سیکل تبرید ( مثل باز و بسته شدن شیر انبساط ) را نیز در خود ذخیره می کند.
فرآیند انبساط:
در این مرحله با کاهش فشار مبرد دمای آن نیز کاهش می یابد ( این مرحله پس از کندانسور و قبل از اواپراتور قرار دارد) که بعد ازمرحله انبساط مایع سرد و کم فشار باعث سردی محیط داخل سردخانه می شود و سیکل تبرید را کامل می کند.
سردخانه ها بر اساس نحوه کاربری آن شامل ثابت ، متحرک ، تولیدی ( جهت نگهداری محصولات تولید شده در نزدیکی محل تولید ) ،توزیعی ( در نزدیکی محل توزیع و مصرف) ، ذخیره ای ( نگهداری و ذخیره محصولات در نزدیکی محل تولید و مصرف) ، ترانزیتی ( در مکان های حمل و نقل مخصوصا در مناطق گمرکی در هنگام جایجایی) و ... می باشند.
بطور کلی ساختمان یک سرد خانه دارای قسمت های زیر می باشد:
اتاق نگهبانی ، محوطه سردخانه که بمنظور بارگیری و تخلیه بار و ... می باشد، ساختمان اصلی سردخانه و یک سکو به ارتفاع یک متر از سطح زمین که به منظورانتقال بار به سردخانه صورت می گیرد.
اولین و مهم ترین قسمت درب سردخانه می باشد که بطور معمول در سه شکل تولید می شوند شامل درب لولایی ، درب کشویی و درب کنترل اتمسفر
به توضیحات مختصری راجع به هریک ازاین درب ها می پردازیم :
درب لولایی: این نوع یکی از پرکاربردترین درب های سرد خانه به شمار می رود از مزایای آن هزینه پایین نصب و احداث می باشد ولی اتلاف دمایی در هنگام باز و بسته شدن این در بسیار زیاد بوده و به همین علت باید رفت و آمد ها به حداقل ممکن کاهش یابد علاوه براین فضای زیادی به موقع بازو بسته شدن اشغال می کند که باعث شده در سردخانه های بزرگ استفاده از این درب ها زیاد عملی و اصولی نباشد.
درب کشویی : این درب ها برای سردخانه هایی با ابعاد بسیار بزرگ مناسب می باشد و هنگام بازو بسته شدن فضای کمی اشغال کرده علاوه براین اتلاف دمایی دراین نوع درب ها بسیار کم است.
درب کنترل اتمسفر:
این درب ها از نفوذ هوای بیرون به داخل سردخانه جلوگیری کرده و همین عامل باعث شده که میزان اکسیژن داخل سردخانه دستخوش تغییر نشده و در سطح معینی ثابت بماند این امر در خصوص محصولاتی که به تغییرات میزان اکسیژن داخل سردخانه حساس هستند و هرگونه تغییری باعث کاهش طول عمر آنها می شود بسیار ضروری و مناسب می باشند مثلا میوه و سبزیجاتی که به مدت طولانی باید نگهداری شوند در سردخانه هایی با درب های کنترل اتمسفر که بطور کامل آب بند و هوابند هستند نگهداری می شوند.
دیواره ها و سقف های سردخانه ها امروزه معمولا از سازه هایی بنام ساندویچ پنل ساخته می شود این سازه ها بعلت سبکی و در عین حال مقاومت بسیار بالایی که دارند و هم چنیم بعنوان عایق های حرارتی و رطوبتی نیز عمل می کنند جایگاه ویژه ای درساخت سردخانه های ثابت و متحرک دارند.
این سازه ها در دو نوع سقفی و دیواری ساخته می شوند که هر کدام به ترتیب در سقف و دیوار سردخانه ها مورد استفاده قرار میگرد و این سازه از سه لایه ساخته شده است که شامل دولایه محکم در طرفین و یک لایه سبک در وسط که معمولا با توجه به کاربرد های متفاوت آن از جنس های پشم شیشه، پشم سنگ ،پلی یورتان ،XPS یا فوم سبز و پلی استایرن و ... می باشد و جنس لایه های طرفین نیز از ورق های فلزی ومحکم می باشد؛ ضخامت این پنل ها از 8 تا 20 سانتیمتر متغیرمی باشد.
کف سرد خانه ها با سنگ چینی توسط قلوه سنگ در زمین و همینطور ساخت کانال ها یا لوله های تهویه ( این کانال و لوله های تهویه گربه رو نامیده می شوند) در زیر کف سالن جهت جلوگیری از یخ زدگی و تورم خاک زیرین صورت می گیرد. سفارش می شود در کف ورودی سالن های نگهداری زیر صفرالمنت برقی گرمازا کار گذاشته شود تا از یخ زدگی کف جلوگیری گردد. عموما خسارات جانی بسیاری در سردخانه ها به دلیل یخ زدگی کف سردخانه زیر صفری مشاهده می شود که منجر به مرگ هم میشود ، استفاده از دمپایی مخصوص سردخانه و کف سازی درست و استفاده از کف پوش های استخر نیز می تواند این خطرات را کاهش دهد.
در ساختمان اصلی اولین اتاقک با نام تونل انجماد شناخته می شود دراین اتاق مواد مورد نظر را با عبور جریان هوای سرد شدید با دمایی در محدوده 30- الی 60- درجه سانتیگراد بصورت سریع منجمد می کنند، در طی فرآیند انجماد سریع در تونل انجاد مانع از ایجاد کریستال های یخی در محصولات شده و تا حدود زیادی شکل ، رنگ ، مزه و خواص محصول حفظ می شود و علاوه بر این طی انجماد سریع دانه ها یا اجزای محصول به همدیگر نمی چسبد و کاملا از هم مجزا خواهند بود. محصولاتی نظیر میوه و سبزیجات ، مرغ ، ماهی، غذاهای آماده ، بستنی ، نان و ... در این قسمت نگهداری می شوند.
بعد ازتونل انجماد، دوسالن در سمت چپ و راست راهرو سردخانه قرار گرفته که دمای آنها صفر درجه سانتیگراد می باشد، نقش این سالن های اولیه در نگهداری موادی مثل میوه جات است که بعلت بالاتربودن دمای اولیه این مواد، جهت جلوگیری از تعرق این محصولات در نتیجه انتقال یکباره به اتاقک های سردخانه که معمولا دمای خیلی پایین تر از دمای اولیه محصولات دارند؛ مدتی در این سالن های اولیه نگهداری می شوند تا به دمای مطلوب برسند ( تعرق باعث مساعد شدن شرایط رشد قارچ ها و کپک ها شده که درنتیجه آن باعث خرابی تمامی محصولات خواهد شد).
سردخانه ها دارای اتاقک های جداگانه ای هستند که دمای هریک از این اتاقک ها با توجه به محصول معینی که در آن نگداری می شود باید در دمای ثابتی تنظیم شود به همین علت هرکدام از این اتاقک ها بایستی کاملا از راهروها واتاق های مجاورایزوله شوند.
سیستم کنترلی و حفاظتی هر سرد خانه با جعبه ای به نام تابلو برق معرفی می شود، تابلو برق سردخانه نقش حفاظتی و کنترلی داشته به این صورت که تمامی عملیات راه اندازی و روشن و خاموش کردن سیستم سرد خانه توسط این بخش صورت می گیرد و دو قسمت را دربر می گیرد یک بخش آن تعدادی از لوازم و قطعات مثل کمپرسور، کندانسور، اواپراتور، المنت دیفراست، فیوز اصلی، کلید سلکتور اصلی ترمینال قدرت می باشد که بخش قدرت تابلو برق را شامل می شود و بخش دیگرقطعاتی مثل ترموستات ، کنترل بار وکنترل فاز ، ساعت فرمان، ترمودیسک ، چراغ های سیگنال، کلید تاخیری اوا پراتور، ترمیستور و تیغه های کمکی کنتاکتور را شامل می شود که بخش فرمان تابلو برق نامیده می شود.
مواد یا محصولات در سرد خانه ها معمولا در یک دوره 6 ماهه نگهداری می شوند بعد از اتمام مدت زمان انبار داری محصول و تخلیه اتاقک ها باید بقایای محصول را توسط ضد عفونی از بین برد تا از انتشار عوامل بیماری زا جلوگیری نمود. ( اکسی کلرور مس بعنوان یک محلول برای ضد عفونی استفاده می شود)
در سردخانه ها انجماد به دو صورت شکل می گیرد انجماد آرام وانجماد سریع، در انجماد آرام مواد دراتاقک های سرد در دمای 18- الی 40- درجه سانتیگراد قرار گرفته و در هوای ساکن بصورت آرام طی مدت زمانی حدود چند ساعت الی چند روز بسته به حجم محصولاتی که در سردخانه قرار می گیرد منجمد می شوند.
فرآیند انجماد سریع به شکل های مختلفی انجام می شود مثلا انجماد سریع به روش غوطه ور، انجماد سریع به روش تماس غیر مستقیم و انجماد سریع به روش وزش باد
انجماد به روش غوطه ور: در این حالت محصول را داخل محلول آب نمک (شکر یا NaCl ) با دمای بسیار پایین قرار می دهند، دمای بسیار پایین محلول باعث انتقال دما به محصول شده و آن را منجمد می کند؛ زمان صرف شده برای انجماد در این روش نسبتا کم می باشد و علاوه بر این محصول به صورت واحد های جداگانه منجمد شده و روی هم انباشه نمی شود علاوه بر محاسن ذکر شده عیب این روش خارج شدن عصاره محصول بعلت فشار اسمزی می باشد و همینطور در بعضی مواقع احتمال نفوذ نمک اضافی محلول به درون محصول وجود دارد.
انجماد غیرمستقیم : در این حالت محصول توسط صفحات فلزی بسیار سرد از بالا و پایین محصور می شود و انجماد از همین طریق صورت می پذیرد، در این روش راندمان کار انجماد معمولا بستگی به میزان سطح تماس محصول با صفحات بسیار سرد دارد که هرچه سطح تماس افزایش یابد انجماد بهتر و سریعتر شکل می گیرد.
انجماد با وزش هوا: محصولات در این روش با جریان هوای بسیارسریع و سرد مواجه شده و منجمد می شوند البته در این حالت انجماد، چیدمان محصول از اهمیت بالایی برخوردار است به گونه ای که جریای هوای سرد در اطراف محصول بخوبی به گردش درآید تا انجماد در بهترین حالت انجام شود.
پارامتر های که برای ساخت سردخانه لازم است عبارتند از:
• محل سرد خانه
• متراژ سردخانه
• نوع کاربری (سردخانه بالای صفر یا زیر صفر)
• هزینه احداث سوله
• هزینه فونداسیون
• ظرفیت سرمایی و ظرفیت حجم سردخانه
• هزینه ساندویچ پنل
• هزینه قطعات کمپرسور، کندانسور، اواپراتور، اکسپشن ولو
• هزینه ماشین آلات و پالت ها
• قفسه بندی
• تعیین محدوده نگهداری محصولات در سردخانه